Þeim fjölgar sem neita að fylgja bólusetningarráðum umhugsunarlaust. Ný rannsókn leiðir í ljós hvaða Svíar segja nei við fleiri sprautum gegn Covid-19. Er þetta upphafið að vitundarvakningu í bólusetningaheiminum?
Ný rannsókn frá Háskólanum í Gautaborg sýnir mikinn mun á því hversu margir eldri borgarar kjósa að taka fleiri bólusetningar gegn Covid. Áhuginn fer minnkandi í stórborgum en fleiri láta bólusetja sig í minni bæjum. En það eru ekki bara tölurnar heldur endurspeglar þróunin einnig vaxandi löngun til ákveða um eigin mál meðal aldraðra í Svíþjóð, samkvæmt ríkisútvarpinu í Svíþjóð.
Borgarbúar eru líklegri til að segja nei
Rannsóknin leiðir í ljós að það er aðallega eldra fólk í Stokkhólmi, Gautaborg og Malmö sem sleppir viðbótarsprautunum. Í minni bæjum er staðan önnur og þar er hlutfallið örlítið hærra. En það er ljóst að þróunin stefnir aðeins í eina átt: sífellt fleiri efast um þörfina á endurteknum bólusetningum.
Minnst er bólusett í hópum með erlendan bakgrunn, lágar tekjur og litla menntun. En jafnvel meðal innfæddra Svía er mótspyrnan farin að aukast, sérstaklega í stórborgunum.
Ríkisstjórnin eykur þrýstinginn
Í kjölfar þessara talna hefur ríkisstjórnin falið Lýðheilsustofnun Svíþjóðar að kanna hvers vegna ákveðnir hópar kjósa að sleppa bólusetningunni. Meðal tillagnanna er að bjóða upp á bólusetningar samhliða öðrum læknisheimsóknum – aðferð sem margir sjá sem leið til að lauma inn þrýstingi undir því yfirskini „þjónustu“.
Þetta hefur vakið áhyggjur meðal margra sem meta frelsið til að taka sínar eigin læknisfræðilegu ákvarðanir, án þrýstings eða stjórnun.
Að ráða yfir eigin líkama er styrkleikamerki – ekki ógn
Það eru góðar ástæður fyrir því að eldra fólk segir nei. Sumir gera það af heilsufarsástæðum, aðrir vegna þess að þeir hafa þegar fengið Covid eða brugðist neikvætt við fyrri sprautum. En kannski er mikilvægasta ástæðan eitthvað stærra – grundvallarþrá til að hafa stjórn á eigin líkama.
Í frjálsu samfélagi verður að vernda réttinn að geta sagt nei alveg eins og réttinn til að segja já. Sú staðreynd að fleiri eldra fólk þorir núma að standa á mannréttindum sínum er merki um styrk en ekki vandamál.
Spurningin er hversu langt á að leyfa yfirvöldum að ganga í starfi sínu. Hvað eru upplýsingar – og hvað eru bein áhrif? Þegar boðið er upp á bólusetningar samhliða heimsókn til heilbrigðisþjónustunnar, þá dofna mörkin. Hættan er sú að þetta verði frekar herferð en frjáls valkostur.