Eitthvað hefur góðsemi almennings við skjólstæðinga Samtakanna 78 blindað forráðamenn samtakanna sem farnir eru að haga sér eins og ríki í ríkinu og senda bréf til opinberra stofnana til að útiloka venjulegt fólk frá þjónustu þeirra af þeirri ástæðu einni að halda því fram að kynin séu tvö: maður og kona. Amtsbókasafnið segir það hatursorðræðu að halda þessari skoðun fram í rökræðu við starfsmenn S78. Ína Steinke, húsmóðir á Akureyri vitnar um það en hún og félagar hennar í félaginu Andrýmið urðu fyrir þeirri óskemmtilegu reynslu að S78 sendi kröfu til Amtsbókasafnsins um „að forsvarsfólk Amtsbókasafnsins taki föstum tökum á þeirri stöðu sem upp er komin“ eftir ábendingu frá meðlimi S78 um færslu Ínu á Facebook.
Eiginlega er staðan sem upp er komin spurning um, hvort Amtsbókasafnið ætli að loka á starfsemi norðlenskra kvenna sem með dugnaði í sjálfboðavinnu eru að aðstoða innflytjendur við að kynnast betur landi og þjóð. Sú starfsemi hefur að sjálfsögðu ekkert með S78 að gera eins og Ína Steinke segir í viðtalinu við þau Gústaf Skúlason, Þjóðólfi og Íris Erlingsdóttur, fjölmiðlafræðing.
Kom rosalega á óvart
Ína Steinke sagði:
„Það síðasta sem okkur datt í hug að Samtökin 78 sem hafa bara ekkert með neitt að gera neins staðar í kringum mig fyrir utan náttúrulega allar fánastangir í bænum. Við höfum ekkert með Samtökin 78 að gera og ekki heldur held ég, Amtsbókasafnið, og ekki heldur við persónulega eða félagið eða neitt. Þannig að þetta kom alveg rosalega á óvart.“
Ína segir síðan frá fundi tveggja kvenna Andrýmisins með starfsfólki Amtsbókasafnsins, þar sem forráðamaður safnsins Hólmkell Hreinsson, gerðist svo elskulegur að lýsa skoðunum Inu Steinke sem sambærilegum skoðunum morðingja, nauðgara og nasista! Ína var í vinnu og komst ekki á fundinn en frétti þetta af félögum sínum sem voru á fundinum.
Morðingi – nauðgari – nasisti
Ína sagði:
„Í okkar hóp eru allir velkomnir og við gerum engan greinarmun á fólki, bara langt í frá. Yfirbókavörðurinn Hólmkell mætti á fundinn, ég þekki hann ekki neitt, ég hef aldrei hitt hann eða talað við hann neitt ….hann tilkynnti að þetta séu mjög óviðeigandi orð, hatursorðræða og að styðja við slíka orðræðu sé á við að styðja einhvern morðingja, nauðgara eða nasista!“
Íris Erlingsdóttir bendir á að Samtökin 78 eru ekki neitt yfirvald og gagnrýnir harðlega að þau séu „eins og eitthvert orðamálaráðuneyti“ sem skipar sveitarfélögum og stofnunum út um allt land að taka málin „föstum tökum.“ Ína Steinke finnst að Amtsbókasafnið hefði hreinlega átt henda bréfinu í ruslið. Hún segir starfsmenn Akureyrabæjar í slæmum málum, því þetta gæti einnig snúist gegn þeim ef þau „taka ekki málin föstum tökum“ hvað svo sem það nú þýðir:
„Já, þau hefðu náttúrulega bara átt að henda þessu bréfi í ruslið. Þetta kemur engum við.“
Hvað þýðir orðið hatursorðræða í lagalegri merkingu?
Málið hefur vakið töluverða athygli og meðal annars skrifuðu Páll Vilhjálmsson á blog.is og þingmaður Miðflokksins, Snorri Másson, grein í Vísi. Nokkrir fjölmiðlar og netmiðlar hafa fjallað um málið. Íris segir að þegar frumvarpið um hatursorðræðu var lagt fyrir Alþingi hafi Katrín Jakobsdóttir þáverandi forsætisráðherra sagt „að ekki lægi fyrir nein skilgreining á hugtakinu hatursorðræða….hvorki að þjóðarétti né landsrétti einstakra ríkja.“ Það fer því eftir geðþótta dómara og yfirvalda að túlka hugtakið hverju sinni. Í Bretlandi sem gengið hefur mjög langt í að beita hugtakinu með handtöku fólks sýnir það sig að flestir hinnan seku eru venjulegt fólk sem eru ósammála ríkisstjórninni.
Jón Magnússon hrl. segir í athugasemd við grein Páls Vilhjálmssonar:
„Það er með ólíkindum að þessi samtök um sérstaka tegund af kynlífi skuli hafa fengið á annað hundrað milljónir í styrki frá ríkinu undanfarin ár. Allir þeir dómar sem hafa fallið í Hæstarétti undanfarin ár vegna hatursorðræðu eru vegna kæru samtakanna 78. Þar er raunar ekki um miklar sakir að ræða og að mínu mati er fólk ranglega dæmt í lágar sektir þar sem ummælin eru ekki annað en eðlileg þjóðfélagsleg umræða sem á erindi til almennings.“
Þegar Íris Erlingsdóttir spurði Snorra Másson um, hvað orðið hatursorðræða þýddi, varð lítið um svör.
Snorri Másson þingmaður Miðflokksins skrifar í grein sinni á Vísi:
„Hlutverk mitt sem stjórnmálamanns er blessunarlega ekki að halda uppi vörnum fyrir málflutning óbreyttra borgara á Facebook. Á þessum síðustu og verstu tímum lít ég þó á það sem mikilvæga skyldu mína að verja rétt þeirra til að tjá sig, án þess að eiga von á því að samtök, sem eru nátengd ríkisvaldinu, þrýsti á um útilokun þeirra frá opinberri þjónustu.“
Það segir sína sögu um ástandið að Samtökin 78 skuli notfæra sér þessa lagaóvissu til að ofsækja þá sem ekki eru sammála stefnu samtakanna. Dómar eru einungis til hjá Hæstarétti í þessum málaflokki vegna kæru S78.
Hvað þýðir orðið transFÓBÍA?
Í þættinum er einnig rætt um orðið fóbía, hvað það þýðir, en S78 stimplar gjarnan þá sem ekki játast stefnu samtakanna skilyrðislaust sem haldnir transfóbíu. Íris bendir á að orðið fóbía skiljist til dæmis þegar talað er um fóbíu fyrir kóngulóm eða fóbíu við að fara inn í lyftu o.s.frv. Fóbía þýðir eiginlega meðfædd óútskýrð ofurhræðsla við einhvern hlut. Af þessu má draga þá ályktun að S78 reyni að sverta niður skoðanaandstæðinga sem sjúkt fólk sem ekki geti stjórnað tilfinningum sínum, þegar transmál ber á góma.
Á móti má spyrja hvort það séu ekki eiginlega Samtökin 78 sjálf sem með hatursorðræðu í samfélaginu þegar þeim tekst að fá opinbera starfsmenn til að dreifa út óhróðri um aðra með samlíkingu við morðingja, nauðgara og nasista. S78 virðast sjálf haldin fóbíu gagnvart opinskárri umræðu um transmálin þar sem ólíkar skoðanir fá að mætast sem brýst út í pólitískum ofsóknum gagnvart saklausum eins og Ínu Steinke og félaginu Andrýmið. Bæði Íris Erlingsdóttir og Eldur Smári Kristinsson hafa meðvitað verið útilokuð frá umræðu t.d. í RÚV og Vísi til að útskýra mál sitt sem verið var að fjalla um.
Eflaust heldur umræðan um þessi mál áfram, en ljóst er að Samtökin 78 eru komin út yfir öll velsæmismörk með hegðun sinni. Margir reisa þá spurningu sem er skynsöm og þar af leiðandi eðlileg, hvort ekki beri að taka ríkisstyrk upp á annað hundrað milljónir af fólki sem kann ekki betur með peninga að fara. Einnig má spyrja um þá áráttu að vera að fá yfirvöld til að hengja upp fána S78 á opinberar fánastangir víðs vegar um landið og mála götur, hvað þá að vera að troða kynlífi upp á óþroska börn niður í leikskólaaldur. Bera má saman þessi forréttindi S78 miðað við önnur mannréttindasamtök til dæmis lamaða og fatlaða, sjón- og heyrnarskerta sem eflaust þurfa að bíða í þúsund ár eftir því að yfirvöld flaggi fánum þeirra eða máli götur með merkjum þeirra.
Smelltu á spilarnn hér að neðan til að hlýða á samtalið: