Svíþjóð er á lýðfræðilegri þróun sem, að sögn sumra fræðimanna, gæti endað með ofbeldisfullum átökum. Kyösti Tarvainen, dósent í stærðfræðilíkönum við tækniháskólann í Helsinki, telur að ef núverandi innflytjendastig, frjósemismunur og menningarleg skipting halda áfram, sé hætta á að landið fari í átt að borgarastyrjöld innan fárra kynslóða. Á sama tíma benda tölfræði Hagstofunnar á dramatískar breytingar á samsetningu íbúa – þar sem sænskfæddir eru þegar í minnihluta meðal ungs fólks í mörgum borgarhverfum og íslam vex hraðar en nokkur önnur trúarbrögð. Þetta er fyrri hluti greinarinnar. Seinni hlutann má sjá hér.
Búist er við að Svíþjóð nái 10,8 milljónum íbúa árið 2034. Sá vöxtur er nær eingöngu vegna innflytjenda. Árið 2024 var frjósemistíðnin 1,43 börn á hverja konu, sem er lægsta gildið síðan mælingar hófust. Samtímis eykst stöðugt hlutfall íbúa sem fæddir eru erlendis.
Kyösti Tarvainen er með meistaragráðu í verkfræðilegri eðlisfræði frá Tækniháskólanum í Helsinki og doktorsgráðu í kerfis- og stýriverkfræði frá Bandaríkjunum. Hann hefur lengi verið virkur dósent í stærðfræðilíkönum bæði við Tækniháskólann í Helsinki og Háskólann í Helsinki. Árið 2009 hóf hann að beina vísindalegri áherslu sinni að lýðfræði eftir að hafa tekið eftir langtímaáhrifum innflytjenda á íbúasamsetningu Norðurlandanna.
Tarvainen hefur sýnt fram á og skilgreint þessar lýðfræðilegu breytingar í mörgum greinum. Spár hans um Svíþjóð byggjast á opinberum tölfræðiupplýsingum frá Hagstofu Svíþjóðar, sem og fæðingartíðni, aðlögun og fjölda og uppruna innflytjenda. Hann skrifar í skýrslu ár 2023:
„Ef innflytjendur halda áfram að koma inn á sama mæli og nú er, þá verða frumbyggjar Svíþjóðar í minnihluta fyrir lok aldarinnar.“
Í ritinu Hið góða samfélag hefur hann einnig skrifað að:
„Múslimar eru ört vaxandi þjóðfélagshópur vegna hárrar fæðingartíðni og fjölda innflytjenda […] Það er því stærðfræðilega öruggt að núverandi þróun muni leiða til þess að fjöldi múslima og fólks af sænskum uppruna verði jafn í upphafi næstu aldar. Eftir það verða múslimar í meirihluta og Svíþjóð verður múslímskt land.“
„Það verður að stöðva fjölgun múslima, vegna þess að íslam og vestræn siðmenning rekast á í grundvallaratriðum og eru menningarlegir keppinautar. Það verður að stöðva fjölgun íbúa af öðrum uppruna en evrópskum, þar sem verulegur munur er almennt á íbúum í Evrópu og íbúum utan Evrópu.“
Þrjár samhliða breytingar: menning, greind og hagkerfi
Tarvainen bendir á þrjár mikilvægar þróunarlínur í líkönum sínum. Sú fyrsta fjallar um þjóðernislega og menningarlega samsetningu Svíþjóðar. Samkvæmt spám hans mun hlutfall Vesturlandabúa – þar á meðal sænskfæddra og innflytjenda frá Vesturlöndum – lækka niður fyrir 50% árið 2080. Um aldamótin muni fólk með rætur í múslímskum löndum og af öðrum uppruna en frá Vesturlöndum verða lýðfræðilegur meirihluti í landinu.
Önnur þróunarlínan fjallar um greindarvísitölu, IQ. Með því að nota gögn um meðalgreindarvísitölu í mismunandi innflytjendalöndum áætlar Tarvainen að greindarvísitala Svíþjóðar lækki niður í um 91 stig fyrir árið 2100. Hann byggir forsendur sínar meðal annars á rannsóknum Lynn & Becker 2019 og Vanhanen 2009, sem tengja greindarvísitölu undir 90 stigum við erfiðleika að viðhalda stöðugum, frjálslyndum lýðræðisríkjum.
Þriðja þróunarlínan varðar opinber fjármál. Með því að nota efnahagsrannsóknir frá bæði Danmörku og Svíþjóð áætlar Tarvainen að árlegur nettókostnaður fyrir fólk af uppruna frá löndun fyrir utan Evrópu gæti numið um 520 milljörðum sænskra króna árið 2060. Þetta samsvarar um það bil 10% af landsframleiðslu Svíþjóðar í dag.
Opinberar spár benda í sömu átt
Spár sænsku Hagstofunnar sýna, að hlutfall fólks eldra en 80 ára mun aukast hratt, samtímis og íbúafjöldi á vinnufærum aldri minnkar hlutfallslega. Án áframhaldandi innstreymi innflytjenda mun fólksfjölgunin alveg stöðvast.
Tarvainen telur að kerfið se ekki haldbært: Annars vegar er nauðsynlegt að flytja inn fólk til að hægt verði að sjá fyrir þeim eldri samtímis og útkoman verður neikvæð fyrir velferðarkerfið.
Líbanon sem víti til varnaðar
Kyösti Tarvainen bendir stundum á Líbanon sem hliðstæðu við lýðfræðilega þróun Svíþjóðar. Land sem áður var með kristinn meirihluta breyttist hratt eftir að hafa tekið á móti stórum hópum múslímskra flóttamanna. Mismunur á fæðingartíðni og menningarlegum viðmiðum leiddi til breytingar á valdajafnvægi og landið dróst inn í langvarandi borgarastyrjöld. Tarvainen skrifar:
„Kristnir Líbanar vildu vel, en urðu í minnihluta í eigin landi. Svíþjóð stefnir í sömu átt.“
Málið er ekki að Líbanon og Svíþjóð séu eins – heldur að lýðfræðilegar breytingar, ef þær gerast of hratt og er ekki stjórnað, geta leitt til félagslegs óstöðugleika. Í líkani Tarvainens er Svíþjóð land þar sem frumbyggjafjöldi er að minnka en hópar með hærri frjósemi eru að stækka. Án pólitísks vilja til að hafa áhrif á þróunina geta jafnvel stöðug lýðræðisríki hrunið að hans mati.