Dómstóll í Vínarborg hefur verið harðlega gagnrýndur eftir að hann úrskurðaði að gerðardómur sem grundvallaðist á íslömskum lögum, Sharia, sé gildur í Austurríki. Gagnrýnendur vara við hættulegri opnun á „samhliða réttlæti“ og úrkynjun réttarríkisins.
Málið varðar tvo múslimska menn sem höfðu fyrir fram samþykkt að allar viðskiptadeilur yrðu leystar af einkagerðardómi samkvæmt íslömskum lögum, nánar tiltekið samkvæmt meginreglum „Ahlus-Sunnah wal-Jamaah.“ Þegar deilan kom upp skipaði dómstóllinn einum mannanna að greiða 320.000 evrur.
Hann neitaði og hélt því fram að Sharia væri óljós, handahófskennd túlkun og andstæð grundvallargildum Austurríkis. Málið fór fyrir héraðsdómstól Vínarborgar – sem staðfesti gerðardóminn.
Dómstóllinn lét ekki reyna á efnislega meðferð
Dómstóllinn lagði áherslu á að hann þyrfti ekki að skoða hvaða íslömskum reglum væri í raun beitt. Úrslitaþátturinn var einungis sá að niðurstaðan stangaðist ekki á við „grundvallarreglur réttarkerfisins“ í Austurríki, að sögn dómstólsins.
Þar með staðfesti dómstóllinn að aðilar sem eiga í efnahagsdeilum í Austurríki geta komið sér saman um ákvæði sem byggja á Sharia-lögum óháð því hvort þau samræmast gildandi lögum um efni málsins.
Hörð viðbrögð
Ákvörðunin hefur vakið áhyggjur og reiði, bæði pólitískt og innan borgaralega samfélagsins. Gagnrýnendur vara við því að réttarkerfið opni dyrnar að trúarlegu réttarkerfi samhliða opinberum lögum.
Manfred Haimbuchner, aðstoðarfylkisstjóri Efra-Austurríkis og leiðandi stjórnmálamaður FPÖ, sagði:
„Sharia-lögin eru ósamrýmanleg grundvallargildum okkar. Þetta er enn eitt dæmið um hversu máttlaust réttarkerfi okkar er gegn lævísum áhrifum íslams. Það er óumdeilt að Sharia-lögin innihalda grýtingu sem refsingu og leyfa eða fyrirskipa hreint af barsmíðar á konur. Þess vegna geta Sharia-lögin aldrei samræmst skilningi okkar á lögum.“
Andreas Bors, talsmaður öryggismála hjá FPÖ í Neðra-Austurríki, kallaði dóminn „algjört brjálæði“ og lagði áherslu á:
„Austurríki er kristið og vestrænt réttarfarsríki. Það má aldrei grafa undan þessu réttarfarsríki með samhliða réttarfari eða trúarlegu réttarfarskerfi eins og Sharia.“
Gagnrýni kemur einnig frá Tyrklandi
Jafnvel tyrknesku menningarsamtökin (TKG) taka afstöðu gegn dómnum, þrátt fyrir að Tyrkland sé að hluta til undir stjórn íslamista. Samtökin benda á að Mannréttindadómstóll Evrópu hafi úrskurðað árið 2003 að Sharia sé ósamrýmanlegt mannréttindum.
Í yfirlýsingu sinni telur TKG að dómurinn í Vín „brjóti í bága við fjölda lagaákvæða ESB“ og varaði við því að ákvörðunin gæti leitt til „mikillar íhlutunar í hagkerfi nútímans – og á morgun með reglur um framleiðslu, viðskipti, sölu og þjónustu.“
Samtökin spyrja einnig hvers vegna deiluaðilar réðu ekki lögmenn eða löggilta fulltrúa í deilu um svo háar fjárhæðir og benda á að það gæti bent til þess að verið væri að gera tilraun til skattsvika.
Áhyggjur um að dómurinn verði fordæmisgefandi
Fréttaskýrendur í austurrískum fjölmiðlum vara núna við því að dómurinn gæti skapað hættulegt fordæmi. Íhaldssama dagblaðið Express lýsir þessu sem „grótesku“ einkenni misheppnaðrar aðlögunarstefnu ESB og fullyrðir að „Austurríki sé ekki íslamskt ríki.“
Gagnrýnendur segja að það að leyfa sharia í samningum grafi undan trausti á lýðræði og réttarríkinu, jafnvel þótt dómstóllinn hafi lagt áherslu á að ákvörðunin eigi formlega aðeins við um efnahagsdeilur.
Margir óttast engu að síður að í reynd gæti þetta rutt brautina fyrir vaxandi áhrifum trúarlegs íslamsks réttarfars í Austurríki.